Czym jest Nowe Prawo Migracyjne 2025? Co musi wiedzieć pracodawca zatrudniający cudzoziemców

Nowe Prawo Migracyjne 2025 to jeden z najważniejszych pakietów legislacyjnych, które mają zasadniczo zmienić sposób zatrudniania i legalizacji pobytu cudzoziemców w Polsce. Reforma dotyczy zarówno pracodawców, jak i instytucji rynku pracy, a także samych obcokrajowców. Obejmuje nowe obowiązki administracyjne, cyfryzację procesów oraz zaostrzenie przepisów wobec nielegalnego zatrudnienia. Zmiany te wynikają ze skali napływu imigrantów.  

Ten artykuł to kompendium wiedzy o najnowszych przepisach migracyjnych szczególnie dla pracodawców. Na podstawie treści ustaw przedstawiamy faktyczne zmiany, ich kontekst i konsekwencje dla rynku pracy w roku 2025 i kolejnych latach.

Czym jest Nowe Prawo Migracyjne 2025 i dlaczego je wprowadzono?

Nowe Prawo Migracyjne 2025 to całościowa reforma, której celem jest uporządkowanie i ujednolicenie zasad związanych z pobytem i zatrudnianiem obcokrajowców w Polsce. Ustawa powstała w odpowiedzi na dynamiczne zmiany demograficzne, potrzeby rynku pracy oraz rosnącą liczbę cudzoziemców przybywających do Polski. W ostatnich latach procesy migracyjne były szczegółowo regulowane i pozostawały pod kontrolą zarówno w zakresie celu przyjazdu, jak i warunkach dopuszczalności zatrudnienia. Jednak istniejący system był niewydolny, nieprzejrzysty i często nadużywany. Reforma ma umożliwić skuteczniejszy nadzór nad migracją, usprawnić procesy legalizacyjne i zwiększyć bezpieczeństwo publiczne.

Nowe przepisy mają również zredukować szarą strefę oraz fikcyjne podstawy legalizacji pracy, m.in. poprzez cyfryzację wniosków i zintegrowane rejestry. Ustawodawca wskazuje, że tylko legalny i przejrzysty system migracyjny może zapewnić efektywne zarządzanie mobilnością i integracją cudzoziemców. Odpowiedzialna strategia migracyjna Polski zakłada m.in. rozdzielenie procedur pobytowych i pracowniczych, eliminację nadużyć w sektorze zatrudniania cudzoziemców oraz zapewnienie kontroli nad sytuacją cudzoziemców przebywających na terytorium RP. Przewidziano też nowe mechanizmy przeciwdziałania fałszywym oświadczeniom i zgłoszeniom.

Reforma migracyjna została osadzona w kontekście polityki migracyjnej UE i strategicznych celów Rady Ministrów. Cudzoziemiec nie będzie już mógł uzyskać zezwolenia na pobyt wyłącznie na podstawie fikcyjnych przesłanek. Wszystkie elementy systemu mają być wzajemnie powiązane i kontrolowane, a dokumenty składane drogą elektroniczną. Dzięki temu państwo ma odzyskać kontrolę nad procesami migracyjnymi, zapewniając jednocześnie legalny i przejrzysty mechanizm legalizacji pracy obcokrajowców.

Jakie ustawy wchodzą w skład pakietu Nowego Prawa Migracyjnego?

Nowe Prawo Migracyjne na lata 2025 to nie jedna ustawa, lecz kompleksowy pakiet legislacyjny składający się z trzech głównych aktów prawnych.

• Pierwszy to zupełnie nowa ustawa o zatrudnianiu cudzoziemców, która zastępuje dotychczasowe rozwiązania względem warunków dopuszczalności cudzoziemców do rynku pracy. 
• Druga to nowelizacja ustawy o rynku pracy, która integruje nowe narzędzia analityczne i kontrolne w zakresie zapotrzebowania na pracowników z zagranicy.
• Trzeci filar stanowi nowelizacja ustawy o cudzoziemcach, która modyfikuje zasady udzielania zezwoleń na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy oraz wprowadza zmiany związane z Blue Card UE.

Zgodnie z założeniami, wszystkie te akty prawne mają wejść w życie 1 czerwca 2025 r., a ich wejście w życie nastąpi w ramach jednolitego systemu, skoordynowanego przez ministerstwo właściwe do spraw wewnętrznych.

 Przewiduje się, że cyfrowy system rejestracji obcokrajowców będzie centralnym punktem nowej polityki migracyjnej. Każdy urząd będzie miał dostęp do zintegrowanej bazy danych, która pozwoli analizować i weryfikować zgodność zgłoszeń z rzeczywistością. Pracodawcy, urzędnicy i pracownicy będą pracować w jednym środowisku cyfrowym.

W pakiecie przewidziano także rozporządzenia wykonawcze i szczegółowe regulacje techniczne dotyczące sposobu obsługi systemów, sposobu składania wniosków, standardów dokumentów i uprawnień poszczególnych urzędów. Pakiet ustaw ma zapewnić spójność i eliminować niejasności interpretacyjne. Jego celem jest pełna przejrzystość, zwiększenie skuteczności nadzoru oraz ograniczenie nadużyć w systemie legalizacji pobytu i zatrudnienia migrantów.

Jakie są cele strategii migracyjnej Polski na lata 2025–2030?

Strategia migracyjna na lata 2025–2030 to kluczowy dokument kierunkowy rządu, który zakłada odzyskanie kontroli nad napływem cudzoziemców i zapewnienie bezpieczeństwa poprzez nowe rozwiązania legislacyjne. Zgodnie z projektem, strategia obejmuje zarówno aspekty legalizacji pobytu, jak i warunki dopuszczalności zatrudniania cudzoziemców. Nowe prawo ma umożliwić lepsze dopasowanie procesów imigracyjnych do potrzeb rynku pracy i sytuacji społeczno-gospodarczej Polski.

W dokumencie podkreślono, że celem jest m.in. uszczelnienie systemu uzyskiwania zezwoleń na pracę i pobyt czasowy oraz digitalizacja procesów w celu ograniczenia ryzyka nadużyć. Strategia zakłada działania operacyjne, legislacyjne i instytucjonalne, a także stworzenie rejestrów, które pozwolą monitorować mobilność i zatrudnienie obcokrajowców. Jest to również element realizacji zobowiązań wynikających z polityki migracyjnej UE oraz aktów przyjętych przez Parlament Europejski i Radę.

Co zmienia się dla przedsiębiorców zatrudniających cudzoziemców?

Zatrudniający cudzoziemców będą mieli nowe, jasno określone obowiązki informacyjne i dokumentacyjne. Postępowania w celu uzyskania zezwoleń na pracę, czy oświadczeń podlegają pełnej cyfryzacji, a dane będą trafiały do centralnych rejestrów nadzorowanych przez właściwy urząd. Wnioski o wydanie dokumentów zezwalających na pracę będą musiały być składane wyłącznie przez system elektroniczny. Postępowania na podstawie wniosków kierowanych w formie papierowej, nie będą rozpatrywane. W kontekście zezwoleń na pracę, pojawia się również nowy – obowiązek dla pracodawców dostarczenie kopii umowy do właściwego urzędu jeszcze przed rozpoczęciem pracy przez cudzoziemca.

Istotną zmianą dla pracodawców jest obowiązek informacyjny, wynikający z uzyskanej przez cudzoziemca decyzji zezwalającej na pobyt czasowy i pracę. Jak czytamy w ustawie, zarówno cudzoziemiec, jak i pracodawca musi poinformować właściwy urząd o zakończeniu pracy przez cudzoziemca. Pracodawca ujęty w decyzji pobytowej, będzie zobligowany poinformować urząd o utracie pracy przez cudzoziemca w ciągu 15 dni. Przepisy wskazują, że pracodawca żąda od cudzoziemca potwierdzenia legalnego pobytu. Dodatkowo, powinien przechowywać dokumentację potwierdzającą legalność zatrudnienia i pobytu przez cały okres współpracy.

Zmianie uległy również terminy obowiązków informacyjnych względem urzędów wojewódzkich wydających zezwolenia na pracę z 3 na 2 miesiące: organ należy poinformować, jeżeli cudzoziemiec nie podjął pracy w ciągu 2 miesięcy od początkowej daty ważności zezwolenia, przerwał pracę na okres przekraczający 2 miesiące oraz zakończył pracę wcześniej niż 2 miesiące przed upływem okresu ważności zezwolenia. Ustawa przewiduje również sankcje finansowe dla zatrudniających, którzy nie dopełnią formalności, a także możliwość czasowego wykluczenia z możliwości zatrudniania cudzoziemców. Reforma promuje podmioty działające zgodnie z prawem i eliminuje fikcyjne oświadczenia o powierzeniu pracy.

Więcej we wpisie zmiany w legalizacji pracy skorzystaj też z pomocnej w zatrudnieniu cudzoziemca check-lista PDF

Dlaczego nowe przepisy mają zapewnić bezpieczeństwo i odzyskać kontrolę?

Nowe prawo powstało w odpowiedzi na skalę nadużyć, wzrost liczby fałszywych zgłoszeń oraz problemy z kontrolą imigracji zarobkowej. Kompleksowa i odpowiedzialna strategia migracyjna w założeniu ma zapewnić bezpieczeństwo wewnętrzne. Oparto je na cyfryzacji procesu i lepszą wymianę danych między organami administracji.

Przepisy zakładają między innymi:

•  zautomatyzowane kontrole,
• możliwość cofania zezwoleń
• ograniczenie przenoszenia się cudzoziemców między tytułami pobytowymi bez zmiany celu pobytu.

Strategia ma również na celu odzyskanie kontroli nad strukturą imigracyjną. Dzięki centralnym rejestrom i integracji baz danych, możliwe będzie natychmiastowe wykrycie nieprawidłowości. Ustawodawca deklaruje chęć stworzenia trwałego i przewidywalnego systemu polityki migracyjnej. Zapewniającego ochronę interesów państwa przy jednoczesnym otwarciu na legalną, uregulowaną migrację zarobkową.

Jakie przepisy dotyczą obywateli Ukrainy i pozostałych grup migrantów?

Nowe przepisy nie uchylają obowiązujących regulacji ochronnych wobec obywateli Ukrainy – status ochrony czasowej nadal obowiązuje. Osoby objęte tą formą ochrony, które chcą kontynuować legalny pobyt i zatrudnienie po zakończeniu okresu specjalnego, będą musiały przejść pełną procedurę legalizacji na ogólnych zasadach.

Dla innych grup migrantów wprowadzono nowe wymogi związane z udokumentowaniem zgodnego z prawem tytułu pobytowego:

• źródła dochodu
• zgodności celu przyjazdu z rzeczywistością.

Szczególnie uważnie będą rozpatrywane wnioski osób z krajów o wysokim ryzyku nadużyć lub dużej liczbie nielegalnych przekroczeń granic. Ustawa zakłada, że wszystkie wyjątki muszą być jasno określone i uzasadnione, co ogranicza uznaniowość decyzji administracyjnych.

Kiedy wejdą w życie nowe przepisy migracyjne?

Wejście w życie nowych przepisów i regulacji dotyczących pracy obcokrajowców zostało zaplanowane na 1 czerwca bieżącego roku.

Termin został ustalony w odniesieniu do daty publikacji aktów prawnych w Dzienniku Ustaw i zakończenia okresu vacatio legis. Rada ministrów przyjęła jednolity mechanizm wejścia w życie – 1. dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od publikacji aktu prawnego.

Taki model ma zapewnić minimalny, lecz wystandaryzowany czas na przygotowanie się do wdrożenia przepisów. Wciąż trwają prace nad projektem zmian UD163, jednak jego ostateczny kształt i data wejścia w życie pozostają na razie nieznane.

Podsumowanie

Nowe Prawo Migracyjne 2025 to przełom w polityce migracyjnej Polski. Przewiduje pełną cyfryzację, nowe obowiązki zatrudniających oraz zaostrzenie przepisów dotyczących pobytu i pracy cudzoziemców. Ustawa powstała w odpowiedzi na konieczność uporządkowania systemu, który był podatny na nadużycia. Przyjęta przez Radę Ministrów strategia migracyjna na lata 2025 – 2030 ma poprawić kontrolę nad procesami migracyjnymi.

Nowe przepisy obejmą:

• agencje zatrudnienia,
• studentów,
• cudzoziemców posiadających zezwolenia na pobyt w strefie Schengen,
• pracowników wysokiego ryzyka
• wszystkich cudzoziemców starających się o zgodny z prawem pobyt i pracę w Polsce.

Najważniejsze rzeczy do zapamiętania

• Nowe regulacje o dostępie cudzoziemców do rynku pracy cudzoziemcom na terytorium Polsce wejdą w życie od 1 czerwca 2025 r.
• Nowe prawo migracyjne obejmuje  m.in. ustawę o rynku pracy, ustawę o zatrudnianiu cudzoziemców oraz ustawę o cudzoziemcach.
• Wprowadza się pełną cyfryzację dokumentowania legalności pracy (wnioski wyłącznie elektroniczne).
• Pracodawcy muszą zgłaszać dokonujące się procesy migracyjne i jego zmiany drogą elektroniczną.
• Nowe obowiązki obejmą również studentów, agencje zatrudniające i osoby z Blue Card UE.
• Wprowadzenie nowych, wyższych kar finansowych za nielegalne zatrudnianie pracowników z zagranicy.
• Strategia migracyjna polski na lata 2025-2030 dotycząca zatrudniania cudzoziemców w Polsce ma charakter kompleksowy.
• Odrębnymi przepisami ochronnymi objęto osoby z Ukrainy

Potrzebujesz więcej informacji?

Od 1 czerwca 2025 r. wchodzą w życie istotne zmiany w zakresie legalizacji pracy cudzoziemców – to nie tylko nowelizacja, ale kompleksowa reforma systemu. Nowe przepisy wprowadzają szereg nowych obowiązków, procedur i wymagań, które mogą znacząco wpłynąć na funkcjonowanie firm zatrudniających obcokrajowców.

W związku z tym zespół oferujemy kompleksowe wsparcie w dostosowaniu się do nowych regulacji. Pomagamy:

• zrozumieć zmiany i ich wpływ na Państwa działalność,
• przeanalizować i zoptymalizować obecne procesy legalizacji zatrudnienia,
• uzyskać niezbędne dokumenty i pozwolenia zgodne z nowym prawem,
• przygotować się do kontroli i ewentualnych zmian wewnętrznych procedur.

Nasze doświadczenie i bieżąca analiza zmian legislacyjnych to gwarancja, że przeprowadzenie przez nowy system odbędzie się sprawnie i zgodnie z prawem.

Specjalizujemy się w realizacji procesów związanych z powierzeniem pracy. Nasi klienci znajdują w nas oparcie w kwestiach związanych z powiększeniem i redukcją zespołu. To wsparcie, które niesiemy obok:

• wynajmu pracowników,
• rekrutacji pracowników
• legalizacji pracy cudzoziemców w tym uzyskiwaniem zezwoleń na pracę lub pobyt dla cudzoziemców.

Zapraszamy do kontaktu – wspólnie opracujemy najlepsze rozwiązania dopasowane do specyfiki Państwa firmy.